Uroczysty pogrzeb szczątk&oacute;w polskich żołnierzy poległych w walkach o Kołobrzeg

W Muzeum Oręża Polskiego przedstawiono plan ceremonii patriotycznej oraz uroczystego złożenia do grobu szczątków dwóch żołnierzy Wojska Polskiego, poległych w walkach o Kołobrzeg w marcu 1945 r.

Pod koniec grudnia 2017 roku na terenie Kołobrzegu ekshumowano szczątki dwóch żołnierzy. Wcześniej pan Jan Przybyś, prezes Związku Inwalidów Wojennych Rzeczypospolitej Polskiej Oddział Kołobrzeg, zgłosił do Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu fakt znajdowania ludzkich kości na terenie przydomowego ogródka przy ulicy Wolności. Według jego relacji, w miejscu tym mieli być pochowani żołnierze niemieccy, polegli w 1945 roku.

Prace ekshumacyjne przeprowadził Zakład Genetyki Sądowej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie pod kierownictwem dr. hab. n. med. Andrzeja Ossowskiego (Polska Baza Genetyczna Ofiar Totalitaryzmów). W działaniach, oprócz specjalistów z PUM, uczestniczyli także pracownicy Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu, członkowie Grupy Eksploracyjno- Poszukiwawczej Parsęta działającej przy Towarzystwie Przyjaciół Muzeum Oręża Polskiego oraz osoby ze szczecińskiego stowarzyszenia Pomorze 1945. Początkowe ustalenia oraz pierwsze znaleziska wskazywały, że odkryte szczątki należą do żołnierzy niemieckich. Jak się jednak finalnie okazało, był to grób polskich żołnierzy, którzy najprawdopodobniej należeli do 18. Pułku Piechoty i polegli w tym miejscu 9 marca 1945 r. Podczas ekshumacji odnaleziono m.in. polskie guziki wojskowe wz. 43, guziki bieliźniane tzw. „gaciaki”, a także pamiątkowy medal z podobizną cesarza Franciszka Józefa I. Na jego rewersie widniał napis w języku polskim i niemieckim: „Na pamiątkę manewrów cesarskiej konnicy koło Lwowa i Komarna” (wrzesień 1903 r.). Oprócz tego przy żołnierzach znaleziono przedmioty osobiste, m.in. pierścionek z wygrawerowanymi inicjałami „AB”, fragmenty naszyjnika oraz zdenazyfikowaną klamrę niemieckiego pasa wojskowego. W warunkach wojennych często dochodziło do adaptowania zdobycznego wyposażenia niemieckiego przez żołnierzy polskich. Wymuszały to poważne braki w zaopatrzeniu, spowodowane intensywnością walk. Elementy mundurowe, takie jak pasy, klamry, guziki czy buty, były powszechnie wykorzystywane przez polskich żołnierzy po uprzedniej denazyfikacji. Odnalezione przy szczątkach przedmioty jednoznacznie wskazują, że spoczęli tam polscy żołnierze, którzy polegli w walkach o Kołobrzeg w marcu 1945 roku.

Bitwa o Kołobrzeg, trwająca dwa tygodnie, była największym – obok Powstania Warszawskiego – starciem miejskim z udziałem żołnierzy polskich podczas II wojny światowej. Od 4 do 18 marca 1945 roku przez miasto przewinęły się dziesiątki tysięcy żołnierzy polskich, radzieckich i niemieckich. Nieudana próba zdobycia Kołobrzegu przez Armię Czerwoną sprawiła, że zadanie to ostatecznie powierzono 1. Armii Wojska Polskiego pod dowództwem gen. Stanisława

Popławskiego. Trzon oddziałów szturmujących Festung Kolberg stanowiły trzy dywizje piechoty: 3., 4. i 6. Dywizja Piechoty. Wsparcie zapewniała artyleria, pojazdy pancerne oraz lotnictwo. Polacy uczestniczyli w krwawych walkach od 8 marca aż do ostatnich godzin bitwy 18 marca. Ponad 1400 żołnierzy na zawsze spoczęło w kołobrzeskiej ziemi. Zapłacili daninę krwi za początek polskiej historii miasta nad Parsętą. Symbolicznym zakończeniem walk stały się uroczyste zaślubiny Polski z morzem, zorganizowane 18 marca 1945 roku na plaży w Kołobrzegu. Początkowo polegli żołnierze byli chowani w polowych, tymczasowych mogiłach. Wielu z nich zginęło w zawalonych budynkach i przez długi czas pozostawało zaginionych. Pierwsze prace ekshumacyjne rozpoczęto jeszcze w 1945 roku, a szczątki przeniesiono na cmentarz wojenny przy latarni morskiej. Pełne uporządkowanie pochówków nastąpiło dopiero w 1948 roku, jednak do tego czasu zdołano zidentyfikować jedynie 200 poległych. Pozostali spoczęli w bezimiennych mogiłach na nowym Cmentarzu Wojennym, na południowych obrzeżach miasta. Brak systematycznych działań ekshumacyjnych i trzyletnie opóźnienie tych prac sprawiły, że wiele tymczasowych grobów uległo zniszczeniu, a tabliczki z nazwiskami żołnierzy zaginęły. Co znamienne, ekshumacje nie obejmowały szczątków niemieckich żołnierzy i cywilów, dlatego do dziś w Kołobrzegu podczas prac budowlanych natrafia się na dramatyczne ślady tamtych walk.

W piątek, 7 marca 2025 roku, w Kołobrzegu po raz pierwszy od lat odbędzie się uroczysty pogrzeb żołnierzy Wojska Polskiego, poległych w walkach o miasto w 1945 roku. Ceremonia rozpocznie się o godz. 12:00 na Cmentarzu Wojennym przy ul. 6 Dywizji Piechoty. Z inicjatywy Wojewody Zachodniopomorskiego Adama Rudawskiego oraz Stanisława Wziątka, Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej, Władysław Kosiniak-Kamysz, Wicepremier, Minister Obrony Narodowej przydzielił uroczystościom pełną asystę wojskową. Dwaj nieznani z nazwiska żołnierze Wojska Polskiego zostaną pochowani z honorami wojskowymi. W ceremonii wezmą udział: