Prof. Marian Rębkowski Zasłużony dla Miasta (wideo)

Prof. Marian Rębkowski został wyróżniony tytułem „Zasłużony dla Miasta Kołobrzegu”. Tytuł otrzymał za upowszechnianie historii i szczególny wkład w badanie dziejów miasta. Uroczystość nadania profesorowi Marianowi Rębkowskiemu tytułu odbyła się w sobotę w sali koncernowej ratusza.

Profesor Marian Rębkowski urodził się 1960 r. w Otwocku. W latach 1979-1984 odbył studia archeologiczne na Uniwersytecie Warszawskim. Jeszcze jako student piątego roku został zatrudniony w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. W 1987 r. podjął pracę w Pracowni Archeologiczno-Konserwatorskiej Polskich Pracowni Konserwacji Zabytków Oddział w Warszawie w ówczesnym zespole ds. badań w Kołobrzegu. 

Od 1988 r. jako kierownik zespołu badawczego prowadził rokrocznie kilkumiesięczne wykopaliska na terenie miasta lokacyjnego w Kołobrzegu. Dały one solidną podstawę studiów nad początkami kołobrzeskiego miasta lokacyjnego w oparciu o źródła archeologiczne. Dzięki tym badaniom stało się możliwe poznanie znacznie pełniejszego obrazu dziejów średniowiecznego Kołobrzegu, zwłaszcza zagadnień takich jak rozplanowanie przestrzenne miasta i cała sfera kultury materialnej miejscowej ludności.

Po przemianach ustrojowych, w 1991 r. stworzył od podstaw Zespół Badawczy  w Kołobrzegu, wchodzący w skład Instytutu Archeologii i Etnologii PAN. Zespół ten nieprzerwanie funkcjonuje do dnia dzisiejszego. 

Prof. Marian Rębkowski był wieloletnim kierownikiem Zespołu kołobrzeskiego oraz Pracowni Archeologicznej w Szczecinie. Po powstaniu jesienią 2006 r. Oddziału w Szczecinie IAE PAN (od 2014 Ośrodka Archeologii Średniowiecza Krajów Nadbałtyckich), łączącego dotychczasowe placówki Instytutu zlokalizowane  w Szczecinie, Kołobrzegu i Wolinie, nieprzerwanie był jego kierownikiem do 2019 r., od kiedy pełni funkcję dyrektora Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie. W latach 2003-2019 był wykładowcą na Uniwersytecie Szczecińskim oraz twórcą  i kierownikiem założonego w 2005 r. Zakładu Archeologii, przekształconego  z czasem w Katedrę Archeologii.

Otrzymał nominację profesorską od prezydenta RP śp. Lecha Kaczyńskiego.

Stypendysta na Uniwersytecie w Gandawie (1989 r.), w Sztokholmie (1992 r.) i w Lipsku (1997 r.).

Profesor Marian Rębkowski jest naukowcem o międzynarodowej renomie  i wybitnym znawcą archeologii średniowiecznego Pomorza oraz ziem nadbałtyckich.  Oprócz Kołobrzegu prowadził badania na innych stanowiskach pomorskich  m.in. w Białobokach, Lubinie koło Międzyzdrojów. Uczestniczył w pracach wykopaliskowych na terenie Szwecji oraz kierował badaniami archeologicznymi  w hiszpańskiej Medina Elvira. Odbył wiele wyjazdów naukowych m. in. do Wielkiej Brytanii, Belgii, Niemiec, Norwegii, Szwecji, Estonii i Czech. Swoje wykłady prezentował na uniwersytetach w Greifswaldzie i Granadzie. Jest członkiem Wojewódzkiej Rady Ochrony Zabytków w Szczecinie, Komitetu Nauk Pra- i Protohistorycznych PAN oraz członkiem Zespołu Ekspertów w Narodowym Centrum Nauki.

Jednym z ważniejszych etapów kariery zawodowej i naukowej prof. Mariana Rębkowskiego były badania nad średniowiecznym Kołobrzegiem. Z jego inicjatywy powstał interdyscyplinarny zespół, złożony z archeologów, historyków sztuki, numizmatyków oraz przedstawicieli nauk przyrodniczych, zajmujący się opracowaniem i prezentacją wyników prac archeologicznych. Pokłosiem tych działań jest ukazująca się od 1996 r. seria wydawnicza „Archeologia średniowiecznego Kołobrzegu”, będąca jednym z pierwszych takich przedsięwzięć nie tylko w Polsce ale i w nadbałtyckiej części Europy. Należy tutaj podkreślić, iż wspomniana seria wydawnicza stała się wzorem dla publikacji uprzystępniających wyniki badań wykopaliskowych w innych miastach nadbałtyckich.

Dzięki zaangażowaniu Profesora możliwe było powstanie wystawy archeologicznej „Dzieje Kołobrzegu” prezentowanej w Muzeum Oręża Polskiego,  która od lat cieszy się nie słabnącym zainteresowaniem kołobrzeżan i gości odwiedzających nasze miasto. Wystawa ta jest również miejscem spotkań i lekcji muzealnych powadzonych dla uczniów kołobrzeskich szkół. Wystawa została otwarta 9 maja 2003 roku w ramach obchodów jubileuszu 40-lecia powojennego muzealnictwa w Kołobrzegu. Ekspozycja w sposób chronologiczny przedstawia ponad tysiącletnią historię miasta, od wczesnego średniowiecza do połowy dwudziestego wieku. Znajdują się m.in. zabytki pochodzące z wykopalisk prowadzonych na terenie obecnej Starówki. Tu znajduje się niezwykle cenne znalezisko z 1992 roku (w pobliżu zbiegu ulic E. Gierczak i Rzecznej), rzeźba przedstawiająca św. Jana Ewangelistę z drugiej połowy XIII w. jedna z trzech najstarszych zachowanych rzeźb z terenu Pomorza.

Niewątpliwą zasługą Profesora Mariana Rębkowskiego jest upowszechnienie wiedzy o naszym mieście. Jest bowiem autorem ponad 60 naukowych prac  o średniowiecznym Kołobrzegu, opublikowanych w kilku językach w Polsce, Belgii, Niemczech, Danii, we Włoszech i na Łotwie. Cyklicznie prezentował wyniki kołobrzeskich badań wykopaliskowych na kilkudziesięciu konferencjach, w tym zagranicznych, m. in. w bardzo prestiżowych i opiniotwórczych lubeckich spotkaniach archeologów badających miasta hanzeatyckie. Z drugiej strony, zorganizował  w Kołobrzegu dwie międzynarodowe konferencje naukowe w 2000 i 2005 r. związane z ważnymi dla historii miasta wydarzeniami, jakimi było ustanowienie biskupstwa  w 1000 r. oraz nadanie praw miejskich w 1255 r. Były one miejscem spotkań badaczy z Anglii, Niemiec, Norwegii, Szwecji, Polski i Łotwy.

Dzięki działalności Profesora wiedza o Kołobrzegu na trwałe zagościła nie tylko w europejskich publikacjach naukowych ale również popularno-naukowych uprzystępnianych mieszkańcom naszego miasta oraz turystom. Marian Rębkowski brał bowiem również czynny udział w przygotowaniu folderów i przewodników promujących Kołobrzeg. Poprzez swoją działalność naukową, organizacyjną  i dydaktyczną Pan Profesor umiędzynarodowił wiedzę o Kołobrzegu i tym samym stał się niekwestionowanym ambasadorem naszego miasta.